aktualia

Październik upłynie pod znakiem sztuki Juliana Schnabla. Musée d’Orsay zaprosiło amerykańskiego malarza oraz autora filmów do twórczej reinterpretacji zbiorów tej paryskiej instytucji. W dwóch historycznych salach zostaną pokazane wyselekcjonowane przez artystę dzieła, mające wchodzić ze sobą w dialog. Oprócz prac van Gogha i Gauguina (bohaterów jego filmu „At Eternity’s Gate”), pojawią się obrazy Courbeta, Maneta, Carolusa-Durana czy Théodule-Armanda Ribota. Wtórować im będą realizacje Amerykanina, skupione na medium malarstwa. Druga wystawa ma miejsce w AroS Kunstmuseum w Aarhus. Duńska ekspozycja jest de facto retrospektywą, obejmującą działalność Schnabla od roku 1985 do 2017. Nadany pokazowi tytuł stanowi jawne odwołanie do abstrakcyjnego ekspresjonizmu, którego tradycja miała niebagatelny wpływ nie tylko na twórczość Amerykanina, ale i na odrodzenie się malarstwa w latach 80. Po długim okresie dominacji minimal artu i praktyk konceptualnych około roku 1978 (z pewną nieśmiałością) organizowano w Nowym Jorku wystawy malarstwa, odżegnującego się od ascetyzmu oraz bezwyrazowości. Figuracja i narracja ponownie zagościły na płótnach, choć ich powrót przyjęto z rezerwą, jeśli nie z zupełną dezaprobatą. Funkcjonujące wówczas określenie „bad painting” punktowało eklektyzm i chaos, od którego odzwyczaili się krytycy. Miano to przylgnęło do sztuki Roberta Longo, Davida Salle i Juliana Schnabla. Ten ostatni, balansując na granicy kiczu, tworzył wielkoformatowe obrazy, cechujące się ekspresyjnym dynamizmem. Kompozycje przeładowane znakami, wyobrażeniami rozmaitych przedmiotów i kompulsywnymi pociągnięciami pędzla stały się synonimami neoekspresjonizmu lat 80., którego Schnabel stał się jednym z głównych reprezentantów (obok Jean-Michela Basquiata czy Erica Fischla). Na prezentacji w Aarhus zobaczymy więc prace z początków formowania się tego ruchu (który znalazł ekwiwalent w neofowizmie niemieckich Neue Wilde czy włoskiej transawangardzie), jak również późniejsze dzieła Amerykanina, w których przez abstrakcyjne, taszystowskie kompozycje przezierają ludzkie sylwetki. Interesującym punktem odniesienia dla monografii Schnabla w AroS Kunstmuseum jest kontekst lokalny – a mianowicie: działalność duńskich Młodych Dzikich, zainaugurowana wystawą „Kniven på hovdet” (dosł. „Nożem w głowę”) w 1982 roku, w której uczestniczyli m. in.: Peter Bonde, Steen Krarup, Jens Nørregård czy Kristian Dahlgård Larsen – a których prace oglądać można w stałej kolekcji muzeum w Aarhus. (Wojciech Delikta)

Julian Schnabel, „A Carrot is a Diamond for a Rabbit”, 1990, oil on tarpaulin, courtesy of the artist, fot. Tom Powel, mat. pras. AroS Aarhus Art Museum